İşletmenin faaliyet dönemi içinde likide olarak elde tuttuğu, bankaya yatırdığı normal koşullar altında 1 yıl içinde nakde çevirebildiği değerleri ifade eder. Dönen varlıklar gurubunda hesapların hepsi 1 kodu ile başlar. Bilançonun aktif tarafında yer alan dönen varlıklarda 8 hesap gurubu yer alır. Ticari faaliyetlerin gerçekleşmesi için gerekli tüm değerleri ifade eder.
İçindekiler
Varlıklar
Bilançonun aktifinde yer alan değer olarak ifade edilir. Firmanın sahip olduğu iktisadi araçların bütüne verilen terim olarak bilinir. İşletmeler varlıklarını devam ettirebilmeleri ve ticari faaliyetle bulunmaları açısından önem ifade eder. Dönen varlık ve duran varlık olmak üzere iki kısma ayrılır. Yapılan bu ayrımdaki kıstas likide çevrilme özelliği ile ilgilidir.
Dönen Varlık Hesaplarının Sınıflandırılması
İşletmeler ticari faaliyetleri sonucu oluşan değerleri takip etmek amacı ile hesap adı verilen çizelgeleri kullanır. Kullanılan bu hesaplar değişik amaçlara göre sınıflandırılır. Sınıflandırma ise Bilanço ve gelir tablosuna göre yapılır. Dönen varlıklar, Tek Düzen Hesap Planı (TDHP) olarak tabir edilen hesap planında belli gruplara ayrılır. Dönen varlıklarda Hesap gurupları şu şekilde gösterilir;
10 Hazır Değerler
Her işletmenin kasasında ve bankasında bulunan likide durumunu ifade eder. Nakit dışında ve bankada mevcut olan mevduatın dışında kalan değerlerin bu bölümde yer alması için 1 yıl içerisinde paraya çevrilebilir özelliğini taşıması gerekir.
11 Menkul Kıymetler
Yatırım amaçlı olarak faiz geliri, kar payı veya artışlardan faydalanmak için elde tutulan hisse senedi, tahvil ve bonoları ifade eder. Bu değerler maliyet fiyatları üzerinden kayıtlara alınırlar. Elden çıkarıldığında maliyet değerleri temel alınır.
12 Ticari Alacaklar
İşletmenin ticari faaliyetleri sonucu ortaya çıkan senetli ve senetsiz alacakları izlendiği hesap grubudur. Asıl faaliyet konusu dışında kalan satışlarda ise ortaya çıkan alacaklar bu gruba dâhil edilmez.
13 Diğer Alacaklar
Ticari faaliyetin dışında kalan bir yıl içinde paraya çevrilebilen alacakların izlendiği gruptur. Herhangi bir şekilde ticari nedene dayanmayan 1 yıl içinde tahsil edilmesi uygun görülen alacaklardır.
15 Stoklar
Alım, satım ve üretim faaliyetlerinde kullanmak amacı ile elde edilen değerler bu grupta yer alır. İşletmenin satmak ve üretimde kullanmak için elde ettiği ilk madde ve malzeme, yarı mamul, mamul ve ticari mal gibi varlıkları ifade eder. Elde edilmelerinde maliyet değeri ön plandadır.
17 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri
Birden fazla döneme tekabül eden taahhüt işleri ile ilgili inşaat işletmelerinin genellikle kullandığı hesap grubudur. İnşaat ve onarım işleri ile ticari faaliyette bulunan işletmelerin yapmış odluları faaliyetlerden dolayı ortaya çıkan harcamaların takip edildiği hesap grubudur.
18 Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları
Dönemde ortaya çıkan, gelecek dönemlerde işlem gören hesap grubudur. Muhasebenin dönemsellik kavramı ön plana çıkar. Ortaya çıkan gelir ve giderler ilgili olduğu dönemler ile ilişkilendirilir. Yılsonu işlemlerinin uygulandığı hesaplardan bir tanesidir.
19 Diğer Dönen Varlıklar
Kendi gruplarında tanımlanan hesap grubudur. 10 ile 18 nolu hesap grubu özelliklerini taşımayan hesap gruplarında kullanılır. Bu hesaplarda vergiler, avanslar ve noksanlıklar ile ilgili işlemler izlenir.
Dönen Varlık Hesaplarının İşleyiş Özellikleri
Temel bilanço denkliğinin sağlanması için varlıkların kaynaklara denk olması gerekir.
Bu eşitlik aktif karakterli hesapların ilk kez işlem gördüğünde borç tarafından işlem görmesini gerektirir. Pasif karakterli hesapların ise alacak tarafından işlem görmesi ön görülür.
Dönen varlıklarda meydana gelen azalışlar ilgili hesabın alacak tarafına kayıt yapılması ile izlenir. Bu bilgiler ışığında işleyiş kuralları şöyledir;
- İlk kayıt borç tarafından
- Azalışlar alacak tarafından
- Artışlar borç tarafından takip edilir.
